MİRASIN GERÇEK REDDİ VE HÜKMEN REDDİ
Mirasın gerçek reddi; mirasbırakanın ölümünün ardından yasal veya atanmış mirasçılar tarafından murise ait tüm alacak ve borçların reddedilmesi şeklinde tanımlanabilir. Mirasın reddi beyanın kayıtsız ve şartsız olması gerekmektedir. Mirasçılar mirasın reddederken, red beyanını herhangi bir koşula bağlayamazlar. Mirasın gerçek reddinde dikkat edilmesi gereken kısım ise; hak düşürücü 3 aylık sürenin varlığıdır. Hak düşürücü süreler hukukumuzda hakim tarafından kendiliğinden dikkate alınmaktadır. Bu nedenle mirasçılar , mirasbırakanın vefatının ya da vefat haberinin öğrenildiği tarihten itibaren 3 ay içerisinde mirası reddetmek zorundadır. Aksi halde yani söz konusu sürenin geçirilmesi durumunda mirasın reddi davası mahkeme tarafından reddedilir.
Mirasın hükmen reddi ise; Türk Medeni Kanunu madde 605/II’de :” Ölümü tarihinde mirasbırakanın ödemeden aczi açıkça belli veya resmen tespit edilmiş ise, miras reddedilmiş sayılır.”denilerek düzenlenmiştir.
Mirasın hükmen reddini mirasın gerçek reddinden ayıran en önemli fark süre bakımındadır.Zira; bu durumda mirasçılar 3 aylık hak düşürücü süreyle bağlı değillerdir. Ancak burada da kanunun aradığı bazı şartlardan bahsetmek gereklidir. Bunlardan biri ; miras bırakanın ölümü anında borçlarını ödemekten aciz durumda olması/ödemeden aczinin açıkça belli olması veya borçlarını ödemeden aczinin resmen tespit edilmiş olmasıdır.
Bununla birlikte yine, mirasçıların murisin ölüm tarihinden sonra mirası kabul ettikleri yönünde karine oluşturacak tutum ve davranışlarda bulunmamaları gerekmektedir. Böyle bir durum, mirasın mirasçılar tarafından kabulü anlamına geldiği şeklinde yorumlandığından red hakkını düşürmektedir.
YARGITAY 14.HUKUK DAİRESİ Tarih: 04.04.2016 Esas: 2015 / 12439 Karar: 2016 / 3994
Ret süresi sona ermeden, mirasçı olarak tereke işlemlerine karışan, terekenin olağan yönetimi niteliğinde olmayan veya mirasbırakanın işlerinin yürütülmesi için gerekli olanın dışında işler yapan ya da tereke mallarını gizleyen veya kendisine mal eden mirasçı, mirası reddedemez. Mirasçının terekeyi sahiplenme anlamına gelen davranışları mirası hükmen red hakkını düşürür.
YARGITAY 14.HUKUK DAİRESİ Tarih: 17.09.2019 Esas: 2016/11386 E. Karar : 2019/5329
Mahkemece yapılan araştırma ve incelemeler hüküm kurmaya yeterli değildir. Mirasın hükmen reddine ilişkin olarak açılan davalarda, terekenin açıkça borca batık olup olmadığının araştırılması gerekmektedir. İcra takibi sonunda aciz vesikası düzenlenmesi halinde terekenin borca batık olduğu kabul edilir. Aksi halde terekenin murisin ölüm tarihinde borca batık olup olmadığı, murisin malvarlığı bulunup bulunmadığının usulüne uygun olarak, bankalar, trafik tescil müdürlüğü, vergi daireleri, belediyeler, tapu müdürlüğü v.b. Kurum ve kuruluşlardan sorulması, murisin alacak ve borçları zabıta marifetiyle de araştırılarak aktif malvarlığı ile takibe konu borç miktarı gözönünde tutularak aktif ve pasifinin tereddüde neden olmayacak şekilde belirlenmesi, mirasçının mirası kabul anlamına gelen davranışlarda bulunup bulunmadığının araştırılması gerekir.
